Heating, ventilation and air conditioning terimlerinin kısaltması olan HVAC açılımı, Türkçe olarak çevrildiğinde ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme olarak karşımıza çıkıyor. Peki HVAC sistemleri nelerdir, HVAC sistemleri nasıl çalışır ve neden önemlidir? Detaylar bu yazımızda.

HVAC Ne Demektir, Açılımı Nedir?

HVAC, en temel tanımı ile ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme olarak açılmakla birlikte bu sistemlerinin tamamını kapsayan geniş bir kavramdır. Yaşam yoğunluğunun yüksek olduğu alanlarda tercih edilen ve günümüz dünyasında hem açık hem kapalı ortamlarda artık günlük yaşamın vazgeçilmez birer parçası haline gelen HVAC sistemi, fabrikalardan hastanelere, okullardan alışveriş merkezlerine, konutlardan işyerlerine kadar sayısız alanda aktif olarak tercih edilmektedir. Ortamda antibakteriyel, temiz ve kaliteli bir hava akımı elde edebilmek adına kullanılan HVAC sistemleri aynı zamanda ortamın nem dengesini sağlamak ve solunan havayı iyileştirmek için de sıklıkla başvurulmaktadır. Pek çok artısı ve avantajı bulunan HVAC sistemlerine şimdilerde bulunduğunuz neredeyse her ortamda rastlamanız mümkündür.

HVAC Sistemlerinin Tarihçesi

HVAC sistemi içerisinde yer alan buluşların tarihi ise uzun yıllar öncesine dayanmaktadır. MÖ 200'lü yıllarda Çin'de yaşayan Ding Huan isimli bir zanaatkar, tarihin ilk pervanesini icat ederek dönerek serinlik sağlayan ve bugün "fan" olarak adlandırdığımız cihazı icat etmiştir. İlk icat edildiğinde insan gücüyle çalışan ve tavan vantilatörlerini andıran bu cihaz, yine Çinliler tarafından geliştirilmiş ve MS 600'lü yıllarda bu tarz buluşlarda insan gücü yerine hidrolik güç kullanılmaya başlanmıştır. 15. yüzyılda Da Vinci tarafından da ele alınarak daha da geliştirilen ve komplike hale getirilen HVAC çözümleri, 17. yüzyılda Amerikan mühendis Shuyler Skaats Wheeler tarafından geliştirilen, tarihin ilk doğru akım elektrik motoru ile çalışan iki kanatlı pervanesi ile başka bir boyut kazanmıştır. O zamandan bu zamana Philip H. Diehl, Nicola Tesla, Michael Faraday, Willis Carrier, Reuben Trane ve Sadi Carnot gibi alanının öncü mühendisleri tarafından farklı dönemlerde yenilenen ve iyileştirilen HVAC teknolojileri, 1902 yılında ilk klimanın da icat edilmesiyle birlikte günümüzdeki vazgeçilmez haline doğru evrilmiştir.

HVAC Sistemleri Nasıl Çalışır?

HVAC sistemlerinin geliştirilmesinde pek çok faktör ve değişken aynı anda ele alınmakta ve ortaya kompleks ve bir o kadar da işlevsel ve çok fonksiyonlu bir sistem bütünü çıkmaktadır. HVAC teknolojileri, akışkan mekaniği, ısı transferi ve termodinamik prensipler başta olmak üzere pek çok farklı mühendislik kavramını temel alarak oluşturulur. BU sistemlerin özünde nem kontrolü, ısı kontrolü, hava kütlesi ve iklimlendirme gibi konulardaki ihtiyaçlara çözümler yaratmak yatar. HVAC sistemleri, özellikle modern zamanlarda giderek daha da önem kazanan, devletler de dahil olmak üzere global kuruluşların hava kalitesi regülasyonları doğrultusunda geliştirilmiş ve geliştirilmeye de devam etmektedir. Her çeşit yaşam koşulunun ve alanının inşasında en önemli mekanik unsurlardan biri haline dönüşmüş olan HVAC, herhangi bir alanın inşa edilmesi esnasında proje henüz tasarım aşamasındayken göz önüne alınan en kritik hususlardan biridir.

HVAC Sistemi Neden Önemlidir?

HVAC sistemlerinin beraberinde getirdiği pek çok avantajın olduğuna daha önce değinmiştir.

İşte HVAC sistemlerinin bu kavramı insanlık ve dünya için önemli kılan bazı avantajları:

• HVAC sistemleri, işletmelerin iklimlendirme giderlerini minimuma indirmelerine yardımcı olur.
• HVAC sistemleri sayesinde dükkan, ofis ve işyeri gibi kalabalık alanlardaki konfor seviyesi en üst seviyeye çıkartılabilir.
• HVAC cihazları sayesinde enerji verimliliği ve kontrolü sağlanır.
• Türüne göre değişmekle birlikte HVAC sistemleri tek merkezden yönetim imkanı sağlar, bu da özellikle toplu alanlar için personel giderlerinin azaltılmasında oldukça etkilidir.
• Başta ilaç ve gıda sektörleri olmak üzere hijyenin kritik olduğu sektörler için temiz ve antibakteriyel hava elde edilir. Aynı zamanda bu sektörler için ideal nem dengesi sağlanır.

HVAC Sistemi Hangi Cihazları Kapsar?

1. Isı: HVAC sisteminin ana görevleri arasında ısı üretmek ve ortamdaki sıcaklığı istenen seviyeye getirmek yer alır. Bu kapsamda çeşitli yöntemlerin kullanıldığı HVAC çözümleri arasında sıvı kaynaklı soğutma ve hava kaynaklı soğutma çeşitleri yer alır. Elbette klimalar, ısı pompaları, VRF sistemleri ve vantilatörler, bu grubun önde gelen cihazları arasında yer alır.

2. Havalandırma: HVAC sistemleri çerçevesinde havalandırma unsuru, ısıtma ve iklimlendirmeden ayrı olacak şekilde ele alınır. Bununla birlikte havalandırma unsurunun bu iki mekanizma ile birlikte çalıştığını da vurgulamak gerekir. Hava temizleyici gibi cihazlar, ortam ısısı ve nemi ayarlanırken hava akışının düzgün ve kaliteli bir biçimde sağlanmasına ön ayak olur.

3. İklimlendirme: Isı ve havalandırma kavramları ile doğrudan bağlantılı olan bir diğer kavram da hiç şüphesiz ki iklimlendirmedir. Günümüzün en yaygın ve en etkili iklimlendirme çözümlerinden olan klimalar, kaliteli ve güvenilir bir markadan tercih edildiği zaman HVAC sisteminin kusursuz bir şekilde işlemesine zemin oluşturur.