Daha önce hiç hava durumu tahminlerinde hava kirliliği ve hava kalitesi hakkında "turuncu kod" gibi ifadelere yer verilmesiyle karşılaştınız mı? Tam olarak hava kalitesi indeksini işaret eden bu kodlar, hava kirliliğinin tehlikeli olduğu durumlarda toplumu uyarmak için kullanılan bir sistem olarak karşımıza çıkıyor. Ozon ve parçacık kirliliğinin yanı sıra diğer yaygın hava kirleticilerini de izleyen hava kalite indeksi, farklı medya kanallarında da düzenli olarak rapor ediliyor. Peki hava kalitesi indeksi nedir, sizi ve ailenizi nasıl etkiler ve nasıl takip edilmelidir? Kendinizi, çocuklarınızı ve sevdiklerinizi sağlıksız düzeydeki hava kirliliğinden korumak için adımlar atmanıza yardımcı olacak AQI (Hava Kalitesi İndeksi - Air Quality Index) detayları bu yazımızda.

Hava Kalite İndeksi Nedir?

Hava kalitesi indeksi (AQI), günlük hava kalitesini raporlamak için kullanılır. Bulunduğunuz bölgedeki havanın ne kadar temiz veya kirli olduğunu ve buna bağlı sağlık etkilerinin sizin için endişe verici olup olmadığını işaret eder. Hava kalitesi indeksi, kirli havayı soluduktan sonraki birkaç saat veya gün içinde karşılaşabileceğiniz sağlık etkilerine de odaklanır. Yer seviyesinde ozon, parçacık kirliliği (partikül madde olarak da bilinir), karbon monoksit, kükürt dioksit ve nitrojen dioksit, hava kalitesi indeksi hesaplama esnasında dikkate alınan kirleticilerin başında gelir. Bu kirletici maddelerin her biri için halk sağlığını korumak amacıyla ulusal hava kalitesi standartları da oluşturulur. Yer seviyesindeki ozon ve havadaki kirletici parçacıklar, ülkemizdeki insan sağlığına en büyük tehdidi oluşturan iki kirleticidir.

Hava Kalitesi İndeksi Nasıl Çalışır, Hava Kalitesi İndeksi Kaç Olmalı?

Hava kalitesi indeksini 0'dan 500'e kadar uzanan bir ölçüt olarak düşünebilirsiniz. İndeks değeri ne kadar yüksek olursa, hava kirliliği düzeyi de o kadar yüksektir ve sağlık endişesi de o kadar büyük olur. Peki ideal bir dünyada hava kalitesi kaç olmalı? Genel itibariyle 50 veya altındaki bir hava kalitesi indeksi değeri iyi hava kalitesini temsil ederken, 300'ün üzerindeki bir değer tehlikeli hava kalitesini temsil eder. 100 veya altındaki AQI değerlerinin genellikle tatmin edici olduğu düşünülmektedir. Hava kalitesi indeksi değerleri 100'ün üzerinde olduğunda hava kalitesi sağlıksız olarak kabul edilir. İndeks değerleri yükseldikçe önce belirli hassas gruplar için, sonra herkes için sağlıksız bir ortam oluşmaya başlar. Türkiye hava kalitesi indeksi, bölgeden bölgeye ve ilden ile değişmekle birlikte İyi ve Orta değer aralıklarında yer alır.

Hava Kalitesi İndeksi Hesaplama Nasıl Yapılır?

Hava kalitesi indeksi altı kategoriye ayrılmıştır. Her kategori farklı bir sağlık sorunu düzeyine karşılık gelir. Her kategorinin ayrıca belirli bir rengi vardır. Renk, insanların kendi toplumlarındaki hava kalitesinin sağlıksız seviyelere ulaşıp ulaşmadığını hızlı bir şekilde belirlemesini kolaylaştırır. Hava kalitesi indeksi, ölçülen kirletici konsantrasyonlarının, kirleticiyle ilişkili sağlık etkilerine dayanan tek tip bir endekse dönüştürülmesiyle hesaplanır. Hava kalitesi indeksi hesaplaması için kullanılan sağlık kriterleri kirleticilere özeldir.

Hava Kalitesi İndeksi Değer Aralıkları & Anlamları

• 0 - 50: İyi hava kalitesini ifade eder. Hava kirliliği çok az risk oluşturur veya hiç risk oluşturmaz, herhangi bir uyarı beyanı yoktur.
• 51 -100: Orta hava kalitesi kabul edilebilir; ancak bazı kirleticiler, hava kirliliğine karşı alışılmadık derecede hassas olan çok az sayıda insan için orta düzeyde bir sağlık sorunu oluşturabilir. Aktif çocuklar ve yetişkinler ile astım gibi solunum yolu hastalığı olan kişiler, açık havada uzun süreli efor sarf etmeyi sınırlamalıdır.
• 101-150: Hassas gruplar için sağlıksız hava kalitesini ifade eder. Hassas grupların üyeleri sağlık açısından olumsuz etkilerle karşılaşabilir. Genel halkın etkilenmesi muhtemel değildir. Aktif çocuklar ve yetişkinler ile astım gibi solunum yolu hastalığı olan kişiler, açık havada uzun süreli efor sarf etmeyi sınırlamalıdır.
• 151-200: Sağlıksız hava kalitesi düzeyi hakimdir. Herkes sağlıkla ilgili etkiler yaşamaya başlayabilir; hassas grupların üyeleri daha ciddi sağlık etkileriyle karşılaşabilir. Aktif çocuklar ve yetişkinler ile astım gibi solunum yolu hastalığı olan kişiler açık havada uzun süreli efor sarf etmekten kaçınmalıdır. Toplumun tamamı, özellikle de çocuklar, açık havada uzun süreli efor sarf etmeyi sınırlamalıdır.
• 201-300: Çok sağlıksız hava kalitesi düzeyleridir. Acil durumlara ilişkin sağlık uyarıları verilir. Nüfusun tamamının etkilenme olasılığı çok yüksektir. Aktif çocuklar ve yetişkinler ile astım gibi solunum yolu hastalığı olan kişiler açık havada yapılan her türlü efordan kaçınmalıdır. Halkın tamamı, özellikle de çocuklar, açık havada efor sarf etmeyi sınırlamalıdır.
• 300+: Tehlikeli sağlık uyarısı verilir. Herkes daha ciddi sağlık etkileriyle karşılaşabilir. Toplumun tamamı açık havada her türlü efordan kaçınmalıdır.

Temiz, kaliteli ve sağlıklı hava soluduğunuzdan emin olmak için Toshiba'nın son teknoloji hava temizleyicilerine güvenebilirsiniz. Hava temizleyici modellerimizde yer alan HEPA filtreler hakkında detaylı bilgi almak için ise HEPA Filtrenin Faydaları konulu blog yazımızı okuyabilirsiniz.